nguồn Văn Chương Việt
Tạp văn của Phan Trang Hy
HƯƠNG GIÓ ĐÀ THÀNH
HƯƠNG GIÓ ĐÀ THÀNH
Gió lại về khi sớm, lúc hôm. Gió mơn man tìm hoa đùa cợt. Gió khoe tình
trên cát Mỹ Khê; vui cùng con sóng Xuân Thiều, Non Nước. Gió trong tôi như trôi
cùng cây cối Sơn Trà, Hải Vân, cùng lượn lờ theo Bà Nà – Núi Chúa…
Gió mang hương nồng vị biển. Khi mặt trời vừa chớm hừng phía Cù Lao
Chàm, những con cá tươi ngon về trên bến bãi Thọ Quang, Phước Mỹ mang cả hương
vị biển về từng con bếp phố quê. Này là những con nục đều nhau, mập khoảng hai
ngón tay nằm trên những mẹt. Nhìn những con nục, tôi nhớ lại những lần thưởng
thức chúng. Còn gì bằng khi chúng được hấp chín cùng nấm mèo, thịt heo ba chỉ,
trộn cùng gia vị như tỏi, hành, gừng được cuốn với rau muống để y cộng cuốn
bánh tráng. Hoặc đơn giản hơn là kho cùng với một chút xì dầu, gia vị, ớt màu…,
những con nục thơm mềm như được đóng hộp. Tôi quên sao được cái hương vị ấy, kể
cả xương, như tan trong miệng của tôi khi ăn chúng với cơm. Và còn đây là những
con mực trắng hồng dưới nắng mới. Và tôi nhớ những lần vui cùng bạn bè trong
những cuộc vui, chúng đã mang đến cho chúng tôi, những thực khách, ngẫm và
thưởng thức được hương vị ngọt bùi của cuộc đời nhân thế. Nếu mực nhỏ, thì có
thể hấp, hoặc xào chúng. Rất đơn giản, nhưng vẫn có hương vị riêng của những
bữa ăn. Còn nếu chúng lớn, thì hấp, rồi cắt từng lát, xếp trên dĩa, ăn kèm với
chuối chát, rau thơm chấm với nước mắm được pha chế. Hoặc cách khác là chúng
được phơi khô, được nướng lên, xé rời từng sợi, chấm với tương ớt là có thức
nhắm để vui cùng bè bạn tương giao.
Dọc những con đường ven biển như Nguyễn Tất Thành, Hoàng Sa, Võ Nguyên
Giáp, Trường Sa… cũng như một số nhà hàng lớn trong phố, hương vị biển như tràn
đến tận con mắt thực khách. Người ta chỉ trỏ, chọn từng con tôm, con ốc; người
ta xem và cảm nhận hương vị của những con cua, con cá, tôm hùm. Hầu như hải sản
Đà Nẵng đều có mặt ở các quán ăn trên những con đường, con phố đó. Đến Đà Nẵng,
thưởng thức được hương vị biển thì mới cảm nhận một phần cái hồn của ẩm thực
phố thị miền Trung.
Và gió còn mang hơi phố nồng nàn. Này là hương cà phê buổi sớm, khi
chiều, kể cả tối. Chút hương cà phê vỉa hè, quán cóc giản đơn, uống vội khi
chưa kịp ăn sáng của ai và cả tôi nữa. Có lần về quê thật sớm, tôi vội thưởng
thức ly cà phê bên vỉa hè ở đầu đường Nguyễn Văn Thoại. Cầm ly cà phê hương vị
đậm đặc, cái chất cà phê chỉ có ở Đà Nẵng, khi mặt trời chưa mọc, tôi thấy
nhiều người đi bộ tập thể dục đang uống hương trời buổi sớm. Rồi tôi cũng thấy
nhiều chiếc xe máy chở hàng tươi sống về các nơi. Tôi tưởng chừng hương của
những bó rau lang, rau muống, của những quả cà rốt, su hào, cải bắp, những bó
hành… trên những chiếc xe máy được các cô gái chở từ Điện Nam, Điện Ngọc ra như
hòa trong khí trời Đà Nẵng. Tôi cũng nghe những tiếng rao hàng. Tôi như thấy
hương của bắp Đại Lộc, Điện Bàn vừa nấu chín ngọt, như thấy hương của nếp,
hương của lá gai nhuyễn thơm đường trong những chiếc bánh chưng, bánh ít tận
Hội An.
Gió Đà Nẵng còn mang hương vị gió Lào. Ôi, làm sao tôi quên những lần
nắng nóng. Cả khứu giác, xúc giác như nóng lên cùng gió! Cái nắng nóng tỏa mang
hương lá khô queo như vắt hết mồ hôi trên từng thớ lá. Hương gió Lào như thấm
cả đêm, trăn trở nỗi niềm của phận người cần lao trong những căn trọ.
Rồi những đợt gió bấc tràn về, gió mang hơi lạnh, mùi hương của đất trời
Đà Nẵng như quánh lại, lạnh trong từng hơi thở. Còn gì thú bằng nếu đó là ngày
nghỉ, được có ly cà phê nóng và nghe nhạc, nhìn ngắm phố phường, hoặc trầm tư
thế sự, hoặc tịnh yên bên bằng hữu. Nếu có dịp, ghé một quán bánh xèo vào lúc
xế chiều, hoặc tối nào đó, thật là thú vị khi thưởng thức những cái bánh vừa
đúc, còn bốc khói. Những chiếc bánh xèo mang hương vị của gạo hòa trộn với tôm,
trứng, thịt, giá đỗ… được chấm với nước mắm ngon, quyện vào nhau làm ngon miệng
người dùng. Trên từng con phố ẩm thực, món bánh xèo dân dã tỏa hương vị ra tận
đường từ những chiếc bếp lò đỏ lửa, bánh ngậy thơm như mời mọc bao người qua
lại. Nếu bụng đói, khó mà không nuốt nước miếng!
Ai đã từng ghé thăm Đà Nẵng, cũng như người Quảng Nam- Đà Nẵng, quên sao
được hương vị của mì Quảng và món bánh tráng cuốn thịt heo. Có thể nói đây là
hai món ăn mang hương vị đặc biệt về ẩm thực của người dân xứ Quảng. Có thể
khẳng định rằng, hai món ăn trên là hai món ăn đặc trưng của Quảng Nam - Đà
Nẵng.
Và tôi làm sao quên được, những
lần cùng người thân yêu trên những con đường tìm hương vị phố quê. Gió bên tôi,
mang bao hương vị của xứ sở. Này là hương làng rau La Hường; này là hương lúa
Hòa Vang đang độ vào mùa; này là hương trái cây đang vừa độ chín.
Gió Hòa Vang lại mang thêm hương chiếu Cẩm Nê. Này là những chiếc chiếu
mới tinh thơm nắng, gió, mồ hôi làng chiếu. Còn gì thú vị bằng khi nằm trên
chiếu vào những đêm hè, hương cói như phảng phất đem cả cái dịu dàng vào giấc
ngủ. Còn gì hơn khi những đêm mưa, chiếu Cẩm Nê tỏa hơi ấm quyện lấy hơi người.
Còn gì tuyệt diệu bằng nằm trên chiếc chiếu mới đêm tân hôn, hương trinh như
tan chảy vào nhau, gắn chặt tình yêu đôi lứa!
Trong gió, tôi cũng cảm được hương vị của mùi nước mắm Nam Ô, cái hương
vị trong từng bữa ăn thường có. Có thể, đó là bữa ăn của công nhân, với những
cộng rau luộc, chấm vội cùng nước mắm dằm ớt, đưa vội những miếng cơm cho qua
cơn đói; cũng có thể đó là bữa cơm ngon đầy đủ cá thịt của bao gia đình vẫn
không thể thiếu chút nước mắm; và cũng có thể, trong mâm cúng giỗ, trên bàn có
chén nước mắm kèm thêm… Cái mùi mắm ấy là một phần hương vị quê hương đi suốt
bao phận người Đà Nẵng.
Gió cũng mang hương từ đá của làng nghề Non Nước đến cùng tôi. Và tôi
đến cùng Non Nước, Ngũ Hành Sơn. Nhìn những tượng được khắc, trong tôi như cảm
nhận được hương trinh của những tượng thiếu nữ, như hít được hương trầm linh
diệu của tượng Phật, tượng Chúa, như thấm được mùi đời của bao tượng danh nhân.
Và tôi không thể không thốt lên, mừng reo hương vị của lễ hội Quán Thế Âm còn
vương vấn đâu đây trong những ngày còn lại.
Gió vẫn cứ về Đà Nẵng thân yêu. Và gió sông Hàn tỏa hương mùi pháo! Bao
mùa thi pháo hoa quốc tế Đà Nẵng như hương đồng, hương phố, hương biển, hương
núi tạo nên sắc màu đáng yêu, tạo nên chất hương riêng cho Đà Nẵng.
Chợt trong tôi lại rộn lên điệu ca: “Sống trong đời sống/ Cần có một tấm
lòng/ Để làm gì em biết không?/ Để gió cuốn đi/ Để gió cuốn đi” (Trịnh Công
Sơn). Và tôi thấy cái lòng Đà Nẵng như hòa cùng gió. Hương gió Đà thành như
thấm vào tôi!
Năm 2017
Phan Trang Hy